Hojiyev A., Nurmonov A., Zaynobiddinov S., Kokren K., Saidxonov M., Sobirov A., Quranov D. (tuz-lar) Hozirgi o‘zbek tili faol so‘zlarining izohli lug‘ati

Тoshkent: Sharq; Andijon Davlat un-ti; Andijon taraqqiyot markazi, 2001. — 335 b.Lug‘atshunoslikda izohli lug‘atning xilma-xil turlari mavjud: a) ma’lum bir davr yoki boshqa chegaralar bilan bog‘lamasdan, ma’lum bir tilning shakllanishidan tortib to hozirgi kungacha bo‘lgan davrdagi barcha so‘zlarni hamda qaysi dialektga, qaysi fan tarmog‘iga, qaysi ijtimoiy guruhga mansub bo‘lishidan qat’i nazar, muayyan bir tilning hozirgi davrdagi barcha so‘zlarini o‘z ichiga olgan to‘liq (tezaurus) lug‘at; b) muayyan bir tilning ma’lum davrida qo‘llanilgan so‘zlarini izohlashga bag'ishlangan lug‘at; d) ma’lum bir tilning turli fan sohalariga, kasb-hunarga, muayyan sotsial guruh yoki hududga mansub so‘zlarini o‘z ichiga olgan lug‘at. Birinchi tipdagi lug'atlami tuzish keyingi tipdagi lug'atlar uchun zamin yaratadi. Shuning uchun ham so‘nggi davrlarda bir qancha tarmoq lug'atlari yaratildi. TurU fan sohalari bo‘yicha atamalar izohli lug‘ati tuzildi. 0 ‘zbek ismlari izohli lug‘ati (E. Begmatov), 0 ‘zbekiston joy nomlari lug'ati (T. Nafasov), kasb hunar atamalari lug‘ati (S. Ibrohimov), o'zbek shevalariga doir lug‘atlar yaratildi. Ana shu holatdan kelib chiqqan holda, ikki jildlik lug‘at mualliflari kitobning so‘z boshisida «0‘zbek tiUning izohli lug‘ati keng xronologik doirada o‘zbek tilining barcha so‘z boyligini emas, balki... hozirgi o‘zbek tilining keng iste’moldagi so‘z boyligini to‘plash va tavsiflash vazifasini qo'yadi»,— deb ta’kidlab o‘tishgan (7-bet).